Од срам до решение: како да се грижите за здравјето на карличниот под со пилатес

Создадено од Натали Китаноска

22/09/2025

On 22/09/2025

Кога зборуваме за вежбање, најчесто првата асоцијација е подобар изглед. Но, вистинската корист од физичката активност е далеку поважна и е директно поврзана со здравјето. Еден од најзначајните, но и најзанемарени делови кај жените е карличниот под – мускулна група која како „невидлив темел“ ги поддржува виталните органи: мочниот меур, матката и цревата.

Карличниот под има клучна улога во контрола на функциите на телото, во сексуалното здравје, како и за време на бременост и породување. Но, со тек на време или под влијание на различни фактори, како што се бременост и породување, хормонални промени во менопаузата, тешка физичка работа, па дури и долготрајно седење, овој слој на мускули може да ослабне. Последиците се сериозни: инконтиненција, пролапс на органи, болки во грбот, намалена стабилност и влошен квалитет на живот.

Иако здравјето на карличниот под е многу важно за женското здравје, тоа сè уште е табу тема за која ретко се зборува отворено. Многу жени тивко се соочуваат со проблеми, без да знаат дека постојат начини за превенција и зајакнување. Пилатесот е една од најбезбедните и најефективни практики што може да им помогне, без оглед на животната фаза во која се наоѓаат.

За тоа колку е важен карличниот под и како класичниот пилатес може да помогне во негово зајакнување разговаравме со Кристина Кузмановска инструкторка по класичен пилатес. Таа нагласува дека целта на вежбањето не е само убав изглед, туку силно и функционално тело кое одвнатре обезбедува здравје, стабилност и самодоверба.

Што точно е класичен пилатес и како се разликува од другите форми на вежбање?

– Класичниот пилатес е оригиналниот метод на вежби, развиен од Џозеф Пилатес во почетокот на 20-от век. Тоа е метод кој вклучува прецизни движења, контрола, фокусирање, дишење, концентрација и флуидност. За разлика од современите адаптации кои често комбинираат елементи од кардио вежби, јога, фитнес или физиотерапија, класичниот пилатес ја следи конкретна низа вежби, без разлика дали се применува на Реформер или на подлога (Maт).
Овој пристап го зајакнува т.н. „Powerhouse“ – јадрото на телото, кое ги вклучува абдоминалните мускули, мускулите на долниот дел од грбот, дијафрагмата и најважно – мускулите на карличниот под.

Зошто е карличниот под толку важен за жените?

– Карличниот под е група мускули и сврзно ткиво кои се наоѓаат на дното на карлицата и поддржуваат неколку витални органи: мочниот меур, матката и цревата. Кај жените, овој мускулен слој игра клучна улога во уринарната и фекалната контрола, сексуалната функција, поддршката на матката, а исто така и во бременоста и породувањето.
Кога карличниот под е ослабен, можат да се јават состојби како уринарна инконтиненција, пролапс на органи, болка при сексуален однос, па дури и хронични болки во долниот дел од грбот. Ова се теми за кои жените ретко зборуваат, но кои имаат огромно влијание врз квалитетот на живот.

Каква е поврзаноста помеѓу класичниот пилатес и здравјето на карличниот под?

– Во класичниот пилатес, јадрото на телото е основата на секоја вежба. Кога зборуваме за „core“ или „Powerhouse“, тоа не се само стомачните мускули, туку длабока внатрешна мускулатура која вклучува и карличен под.
Со правилно изведени пилатес вежби, со фокус на дишење, координација и контрола, ние учиме како да го активираме и зајакнеме овој дел од телото. На пример, кога изведуваме вежба како „The Hundred“, не ја вежбаме само надворешната мускулатура туку и ја тренираме стабилноста и силата на целото внатрешно јадро.
Со редовна пракса, жените можат да ја подобрат функцијата на карличниот под, да го намалат ризикот од инконтиненција и да имаат подобро искуство при породување и опоравување после тоа.

Како изгледа една типична пилатес сесија за подобрување на карличниот под?

– Сесијата секогаш почнува со работа на дишењето и свесноста за телото. Ја активираме дијафрагмата, учиме како дишењето го движи абдоменот и карлицата. Потоа следуваат основни мат вежби како „Pelvic Curl“, „Toe Taps“, „Bridge“, кои се насочени кон стабилноста на карлицата и контрола на движењето.
Сесијата се надополнува со внимателен прогрес – не е целта само да се прават вежбите, туку да се прават правилно, со свесна контрола на дишењето, стомачната мускулатура и карличниот под.

Кои жени особено би имале корист од ваков пристап?

– Практично – сите жени! Но, особено: бремени жени – за подготовка на телото за породување, жени по породување – за опоравување на мускулатурата и органите и затегнување на јадрото со цел намалување на дијастазата, жени во перименопауза и менопауза – кога естрогенот опаѓа, мускулите на карличниот под исто така ослабуваат, жени со уринарна инконтиненција или пролапс – како комплементарна терапија на физиотерапија.

Што би им препорачале на жените кои доживуваат проблеми, но се срамат да побараат помош?

– Најпрво – нема срам. Карличниот под е дел од нашата анатомија, исто како коленото или ‘рбетот. Сите жени заслужуваат да имаат функционално тело и да живеат без болка или непријатност.
Мојот совет е: информирајте се, зборувајте со физиотерапевт, гинеколог или инструктор кој е обучен за работа со женско здравје. И најважно – започнете нежно, но посветено. Телото има неверојатна способност да се врати во баланс – само ако му дадеме вистинска поддршка.

Која порака би им ја испратиле на жените кои размислуваат да започнат со пилатес?

– Да започнат веднаш, без да се двоумат. Многу е тешко да се повредите, а бенефити се безбројни. Пилатесот не е само фитнес – тоа е движење кое лекува

Фотографии: Привана архива на Кристина Кузмановска