Социјалното менторство создава подготвена и поддржана работна сила

НИЗ МЕНТОРСКА ПРИЗМА: РАЗГОВОР СО АНДА ПАЛАСКА – МЕНТОРКА ЗА ВРАБОТУВАЊЕ ОД КОСОВО

Лицата кои што ги менторирам и покрај тешките околности со кои што се соочуваат, често покажуваат исклучителна истрајност и мотивација за учење. Импресионирана сум од нивната решителност – вели Анда во интервјуто за „Лице в лице“

Анда Паласка, менторка за вработување од Косово во рамки на програмата на „Паблик“, „Социјално менторство за работна интеграција“ веќе една година работи со ранливи жени од различни заедници, кои долго време останале надвор од пазарот на труд. Овие лица често се соочуваат со економски нестабилни услови, недостаток на поддршка и ограничени можности за образование или професионален развој. Нивните искуства со работа, ако ги имаат, обично се краткотрајни и негативни, што дополнително влијае на нивната самодоверба и способност за напредок.

Анда пристапува кон секоја менторирана со индивидуализиран план, користејќи алатки како RIASEC тестови за идентификување на силните страни и интересите. Преку активности како играње улоги, симулации на интервјуа и развивање на вештини за комуникација, таа ги подготвува за реални работни ситуации. Покрај тоа, ги вмрежува со професионалци и создава поддржувачки систем околу нив, кој им помага да ги надминат предизвиците.

Иако враќањето на пазарот на труд е сложен процес, Анда успева да инспирира значајни промени кај своите менторирани, овозможувајќи им не само да стекнат самодоверба, туку и да изградат одржливи кариерни патеки, и така подготвени да го продолжат своето работно искуство после подолго време. 

Што значи да се биде ментор за вработување? Како оваа нова улога внесе промени за вас како личност и за вашите менторирани?

Да се биде ментор значи да се водат луѓето низ предизвиците на повторното вклучување на пазарот на труд. Ова бара градење доверба, поддршка и насочување. За мене, оваа улога донесе длабока емпатија и свест за важноста на индивидуалниот пристап. За менторираните, менторството значи поддршка за нивниот пат кон подобра иднина.

Некои од вашите менторирани доаѓаат од ранливи заедници со ограничено образование и малку работно искуство. Како тече процесот на соработка во овие случаи? Што ви остава впечаток кај нив?

Започнуваме со градење доверба и дефинирање јасни цели. Овие лица често покажуваат исклучителна истрајност и мотивација за учење. Импресионирана сум од нивната решителност, која ја надминува секоја пречка.
И покрај значајните предизвици, вклучувајќи ограничено образование, нивната мотивација за учење и подобрување често е очигледна уште од нашата прва средба.

Започнуваме со градење заемна доверба и дискутирање за нивните аспирации и загрижености. Ги запознавам со алатки како што е RIASEC тестот за идентификување на интереси и вештини. Оваа почетна фаза поставува тон на соработка и помага да се дефинираат јасни и достижни цели за личен и професионален развој.

Мотивацијата се заснова на нивната желба да изградат подобра иднина за себе. Покажуваат истрајност благодарение на својата внатрешна сила и на поддршката што ја добиваат од менторството. Процесот на поставување јасни цели и малите успеси дополнително ги мотивираат и ги охрабруваат да продолжат напред​.

Кои се најзначајните предизвици со кои се соочуваат вашите менторирани на почетокот и како ги поддржувате да ги надминат тие пречки?

Главните предизвици се ниска самодоверба, недостаток на работно искуство, здравствени проблеми, ограничена поддршка. Ограничената поддршка обично се однесува на недоволна емоционална и практична помош од семејството, заедницата или институциите. Тоа ја зголемува нивната несигурност и ги спречува во обидите за враќање на пазарот на труд​.
Поддршката се состои во постепени чекори на градење структуриран план. Со секој мал успех, нивната самодоверба расте, а тие стануваат посигурни во своите способности. Работиме на градење на самодовербата преку вежби за играње улоги и славење на постигнатиот напредок, и изнаоѓаме можности за вмрежување.

Што значи да се работи на градење самодоверба кај лица кои долго време се надвор од пазарот на трудот? Какви прилагодувања направивте за време на менторскиот процес и какви промени забележавте? Можете ли да илустрирате лична трансформација на ваше менторирано лице?

Работиме преку активности кои ги истакнуваат нивните силни страни и ги подготвуваат за реални ситуации. Промените се видливи: лицата стануваат посигурни, поподготвени и оптимистични.
За време на нашите сесии, правам прилагодувања преку чекори адаптирани на нивното  темпо и постојана позитивна поддршка. На пример, вклучив вежби за играње улоги кои симулираа интервјуа за работа, што им помагаат да се чувствуваат поподготвени и помалку исплашени од професионални интеракции.
Со текот на времето, забележувам промена во нивниот начин на размислување  – стануваат поактивни, отворени за предизвици за својата иднина.

Менторството често подразбира излегување од зоната на комфор. Можете ли да споделите моменти кога вашите менторирани прифатија предизвик и како тоа влијаеше на нивниот раст? Што беше клучно за прифаќањето на предизвикот?

Менторираните често се соочуваат со страв од промени, но преку поддршка и охрабрување, тие успеваат да ги надминат. Прифаќањето на предизвици, како нови обуки или интервјуа, води кон нивен личен и професионален раст. Клучот е јасната комуникација со нив и континуираната поддршка.

Од ваша перспектива, кои се моментите на сатисфакција од улогатаментор и како овие искуства влијаеја на вас?

Најголема сатисфакција е да се види напредокот на менторираните. Тие успеси ме мотивираат да продолжам да работам со посветеност и емпатија.

Тоа се аспектите кои вклучуваат сведочење на опипливата промена на менторираните и сознанието дека моето водство придонесе за нивниот раст. Да ги гледам како преземаат проактивни чекори кон своите цели е неверојатно исполнувачко чувство и искуство.

Овие доживувања ја зацврстуваат важноста на трпението, прилагодливоста и емпатијата во менторството. Исто така, ме инспирираат да продолжам да ги развивам своите вештини за подобро да ги поддржувам другите во идни можности за менторство.

Според вас, како менторските програми како оваа може да придонесат за пошироки општествени промени, особено за ранливите заедници?

Менторските програми отвораат врати кон можности, ги зајакнуваат поединците и придонесуваат за инклузивен економски раст. Тие се важен чекор кон создавање поеднакво и поддржувачко општество.

Менторските програми ги обезбедуваат поединците со алатки, знаење и самодоверба за подобрување на нивните животи. За ранливите заедници, овие програми ги премостуваат празнините во образованието, вработувањето и социјалната инклузија, создавајќи ефект на позитивна промена.

Со овозможување ранливи поединци да ги надминат бариерите, менторството придонесува за намалување на нееднаквоста, градење посилни заедници и поттикнување инклузивен економски раст.

Анета Ристеска